Abdullah OĞUZ
Uygur soykırımının boyutlarını ve ne kadar acımasızca uygulandığını bir kez daha ortaya koyan, “Xinjiang Police Files”, Doğu Türkistan ve Tibet üzerine araştırmalar yapan akademisyen Adrian Zenz’e gelen bir dizi belge ve görüntüden oluşmaktadır. Zenz, konu hakkındaki makalesinde[1] kendisine adının gizli kalmasını isteyen biri tarafından iletildiğini ifade ettiği bu dökümanların Kaşgar vilayeti, Konaşeher ilçesi (shufu xian) ve İli vilayeti Tekes ilçesi (tekesi xian) “Halk Güvenlik Merkezleri”nin bilgisayarlarının heklenmesi sounucu elde edildiğini ifade etmektedir. Konu hakkında ayrıntılı bilgi için 56 sayfadan oluşan bu makaleye müracat edebilirsiniz.
Bahsekonu dökümanlar, Komünist rejimin soykırımcı politikasının artık kimsenin inkar edemeyeceği bir noktaya geldiğinin en açık kanıtıdır. Çinlilerin sözde “Mesleki Beceriler Eğitim ve Öğretim Merkezleri” olarak adlandırdığı kampların, hapishane benzeri yüksek güvenlikli tesisler olduğunu ispat eden ve içerde uygulanan insanlık dışı müameleleri gösteren birinci el belge ve görüntülerden oluşan bu belgeler, toplama kampı uygulamasının amacına, özellikle de üst düzey yetkililerinin bu konudaki rolüne ışık tutması ve bu tesislerin ağır silahlı özel polis tarafından nasıl korunacağına dair ayrıntılı kanıtlara sahip olması nedeniyle çok önemlidir.
Öncelikle belge ve görüntülerin gerçekliği teyit edilmiştir. İlk olarak belgeler birbirleriyle sonra da daha önce yayınlanmış belgelerle tutarlılık açısından kontrol edilmiştir. İkinci olarak, polis karakollarında veya gözaltı merkezlerinde çekilen 5.000’den fazla kişinin görüntüsünün niteliği ve gerçekliği incelenmiştir. Görüntü bağlantılı kimlik numaralarına dayalı olarak görüntüler, yaş grubuna, cinsiyete ve çekildikleri yer ve sıraya göre incelenmiş, kimlikler daha sonra dosyalarda bulunan diğer kimlik kümeleriyle ve ayrıca harici kaynaklarla karşılaştırılmıştır. Mümkün olduğunda, tarih ve kamera seri numarası gibi görüntü meta verileri analiz edilmiş, görüntülerin aynı veya farklı kameralar kullanılarak çekilip çekilmediği değerlendirilmiştir. Kampların konumları, uydu görüntüleri, inşaat teklifleri ve dahili belgeleri ve tesislerin görüntülerini karşılık gelen uydu görüntüleri ile eşleştiren coğrafi konum analizi kullanılarak doğrulanmıştır.
2000’den 2018’in sonuna kadar uzanan döneme ait on binlerce dosyadan oluşan dökümanların birçoğu açıkça “gizli” veya “dahili” olarak işaretlenmiş belgelerdir. Bunlar, eski Parti Sekreteri Chen Quanguo’nun (2016 – 2021) yaptığı açıklamalar da dahil olmak üzere yerel ve bölgesel yetkililerin dahili konuşmalarının dökümlerini içermektedir. Dosyalarda ayrıca “Konaşeher Yeni Mesleki Beceriler Eğitim ve Öğretim Merkezi”nde görev yapan polisler için ayrıntılı dahili operasyon yönergeleri bulunmaktadır. Konaşeher’e ait elektronik tablolarda, yaklaşık olarak 286.000 kişiye (yaklaşık 2018’deki tüm ilçe nüfusu) ait kişisel bilgiler yer almaktadır. Bu tablolar ayrıca ilçedeki Çinli olmayan yetişkinlerin yüzde 12,3 ila 12,7’sinin kamp, gözaltı veya hapishanelerde bir tür gözaltında olduğunu göstermesi hasebiyle, geniş çapta kitlesel gözaltılar için yeni kanıtlar sağlamaktadır. Bu, Konaşeher’in kişi başına düşen toplam tutukluluk/hapis oranının Çin’deki ulusal hapis cezası oranından 64 kat daha yüksek olduğu anlamına geliyor. Dosyalar ayrıca, resmi hapishaneler de dahil olmak üzere tüm bu tesislerin etkin bir şekilde keyfi gözaltı yerleri olarak hareket ettiğini gösteriyor.
Dosyalarda, kamp bina numaraları ve (genellikle) kat seviyeleri de dahil olmak üzere, Konaşeher’deki yeni kamp ve Konasheher Sanayi Bölgesindeki kampta bulunan neredeyse tüm tutukluların (yaklaşık 8.000) kişisel bilgileri ve durumları hakkında bilgi bulunmaktadır. Ayrıca karakol veya kampta, fotoğrafları çekilmek üzere polis tarafından alınan Konaşeher’deki 5.000’den fazla kişinin görüntüsü de yer almaktadır. Bunlardan 2.884’nün gözaltına alındığı doğrulanabilir durumdadır. Diğer belgeler arasında, bazıları polis ve güvenlik personelini eğitmek için (örneğin kelepçe kullanımı, yakın dövüş veya şüphelilerin aranması ve tutuklanması) hazırlanmış PowerPoint sunumları bulunmaktadır. Gözaltına alınan 2.884 kişinin orijinal görüntüleri ve açıklamaları, düzinelerce iç eğitim PowerPoint’i, yerel güvenlik tatbikatlarını özetleyen dosyalar ve çok sayıda hükümet belgesinin görüntü ve taramalarına Komünizm Kurbanlarını Anma Vakfı tarafından kurulan www.xinjiangpolicefiles.org[2] web sitesinden erişebilirsiniz. Raporun Türkçe tercümesine de bu linke tıklayarak ulaşabilirsiniz.
[1] Zenz, Adrian. “The Xinjiang Police Files: Re-Education Camp Security and Political Paranoia in the Xinjiang Uyghur Autonomous Region”. Journal of the European Association for Chinese Studies, vol. 3 (2022): 1–56, https://journals.univie.ac.at/index.php/jeacs/article/view/7336.
[2] Konu hakkında her türlü bilgi ve belgeye bu siteden ulaşmak mümkündür. Site İngilizcedir.
مركز حقوق الطبع والنشر لدراسة الأويغور - جميع الحقوق محفوظة